NH Kerkje & Pakhuus


NH kerkje (foto Harrie Joosten)

NH kerkje in 1732 (tekening Cornelis Pronk 1732)

Minuutplan NHkerkje en omgeving met vijver (nr 319) (kadastrale kaart 1820)

Oude kerkje met kerkhof (foto Florus van Lanen)

Kerkje met oudste woonkern van het dorp (foto Florus van Lanen)

Zijkmeikepaadje
De geschiedenis van de fundamenten van het NH kerkje gaat terug tot de 10e eeuw.
Er is toen vanuit de Benedictijner priorij bij de St. Wallrick kapel een houten kerkje in het dorp gebouwd op het hoogste rivierduin.
In de 15e eeuw is er nog een gotisch koorgedeelte met een kloeke toren aangebouwd.
In 1609 kwam de kerk in gereformeerde handen en besloot de pastoor, Petrus van Aken, zich te bekeren en om te scholen tot dominee.
Omdat de kleine gemeente maar weinig ruimte nodig had, is in 1710 alles behalve het koor weer afgebroken, nadat het gebouw door de Fransen al grotendeels verwoest was.
Op een tekening uit 1732 is het kerkje al in de huidige vorm afgebeeld.
Mogelijk heeft aan de oostzijde van het kerkje nog een kasteel/landhuis gestaan.
Op de kadasterkaart uit 1820 zijn nog de contouren van een slotgracht zichtbaar!
Recent is echter in een oude akte voor deze plek een verwijzing naar het huis van de aan de kerk verbonden prior aangetroffen.

Op de kaart zien we ook dat een klein voetpad voor de verbinding zorgde tussen de nog bestaande veldweg (Duisterstraatje) en het kerkterrein: dit naar een kleine miersoort genoemde Zijkmeikepaadje is inmiddels in de akker opgegaan.
Het gebied langs de sloot heeft (net als vroeger) weer een overloopfunctie gekregen in tijden van extreme neerslag.

Pakhuus, voormalig gemeenschapshuis en latere vestiging van de Boerenbond (foto Gelders archief)
Op dezelfde kaart uit 1820 heeft aan de overkant van de Valkstraat ook het zogenoemde Schoolhuys een plekje gekregen.
Hier werd in vroeger tijden les gegeven totdat in 1881 een nieuwe school gebouwd werd aan de andere kant van het dorp (de Wissel).
Het Pakhuus lag vroeger tegenover het kerkje, op de hoek van de Valkstraat en de Koningin Julianastraat.
Het heeft diverse gemeenschapsfuncties gehad: boerenbond, eiermijn, bewaarschool en op de eerste verdieping een ruimte voor muziek en toneel.

© 2018 Erfgoedplatform Gemeente Heumen * AVG * Disclaimer